چشم انداز دانشجو

باجدهی به طالبان وآینده ماموریت جامعه جهانی درافغانستان

تقی بیگزاد

کنگره ایالات متحده در گزارشی که شامگاه دوشنبه منتشر کرد اظهار داشته که ارتش این کشور هر هفته دهها میلیون دلار را برای تامین امنیت محموله های تدارکاتی خود به شرکت های امنیتی افغانستان می پردازد اما این پول، به شکل باج و رشوه به جیب طالبان و "جنگ سالاران" می رود.

این گزارش در پی شش ماه تحقیقات منتشر می شود و مقامات ارشد وزارت دفاع آمریکا نیز در تهیه آن نقش داشته اند.

این گزارش خاطر نشان می کند که شرکت های امنیتی افغانستان هفته ای بیش از چهار میلیون دلار از راه صدور حق العبور برای کاروان های حامل مواد غذایی، سوخت و مهمات برای نیروهای ناتو عایدی دارند.

قرار است شواهد مطرح شده در این گزارش از سوی یکی از کمیته های کنگره آمریکا مورد ارزیابی قرار گیرد.

تهیه کنندگان این گزارش می گویند کاروان های تدارکاتی ناتو برای عبور امن از بزرگراه های افغانستان عبور کنند مجبور می شوند به افراد طالبان و تقریبا به هر والی، فرمانده پلیس و فرمانده محلی ارتش که این کاروانها از نقاط تحت کنترل آنها می گذرند، رشوه بپردازند.

گفته می شود یکی از شرکت های امنیتی که به رشوه متهم شده، مربوط به خویشان حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان است.

این درحالی است که دولت افغانستان چندی قبل فعالیت شماری ازشرکت های امنیتی خصوصی را متوقف کردند وپارلمان افغانستان بارها، ازاقدامات شماری از شرکت های خصوصی امنیتی که تحت مدیریت خارجی ها می باشند انتقاد کرده وحتی فعالیت های غیرقانونی شماری ازشرکت های خصوصی را سبب تقویت طالبان دانسته اند.

این گذارش درحالی نشرمی شود که میزان تلفات نیروهای خارجی درافغانستان ازماههای گذشته بدینسوافزایش یافته وطالبان مناطق بیشترازخاک افغانستان را تحت کنترول خود درآورده و وضعیت امنیتی افغانستان ازگذشته بدتروشکننده ترشده است.هم چنان نیروهای خارجی درقالب ناتو از سوی افکارعمومی شهروندان کشورهای عضو ناتو به دلیل کشتارشماری زیادی از سربازان آنان تحت فشارهای داخلی وخارجی به سرمی برند.

حال با درنظرداشت اینکه؛ طالبان درکشوربه دلایل مختلف هر روزقدرتمندترمی گردد، کشورهای که درافغانستان حضورنظامی دارند وبه شدت تحت فشارافکارعمومی نسبت به عملکردهای چندساله شان درافغانستان قراردارند، باجدهی به طالبان وفرماندهان محلی وحتی نیروهای دولتی ازسوی شرکت های خصوصی امنیتی وفراتر ازآن نیروهای اکمالاتی امریکا چه تأثیری روی مأموریت جامعه جهانی درافغانستان خواهندداشت؟

باتوجه به این نکته که جامعه جهانی فلسفه حضور و آمدن شان را درافغانستان تروریسم می دانند و دکتورین ناتو درخصوص افغانستان مبارزه با تررویسم می باشند وباتوجه به اینکه نام شماری ازمقامات ارشد گروه طالبان وحزب اسلامی درجمل کسانی است که ازسوی شورای امنیت سازمان ملل متحد تروریسم تلقی می شوند. حتمی است که هرگونه سود رساندن به این گروه که مستقیماً از رهبران معنوی و ایدئولوژیک شان فرمان می گیرند به مثابه ی ضرررساندن به مخالفان طالبان نیزمی باشند. کمک به طالبان درشرایط که جامعه جهانی همراه وهمکار با دولت افغانستان برای براندازی ونابودکردن آنان هزینه های هنگفت جانی ومالی وروانی را متحمل می شوند، درست اقدامی است برای تضعیف جبهه جنگ علیه این گروه. مهم نیست که این کمکها درتحت چه شرایطی انجام می شود. مهم نفس این کمکها وکارکرد این کمکها درتجهیزات طالبان واستخدام افراط بیشتردراین گروه وبالارفتن توانایی عملیاتی ومالی این گروه می باشند که مستقیماً با باج گرفتن از نیروهای خارجی وحکومت افغانستان وکمک کشورهای منطقه وفروش وقاچاق مواد مخدر ازسوی این گروه تأمین می شوند.

هرچند که این اقدامات نیروهای خارجی وشرکت های خصوصی بارها مورد انتقاد قرارگرفته است، اما به دلیل ضعف درنیروهای امنیتی دولتی وخارجی درکشور، مقامات امریکایی وسایرشرکت های ذیربط دراین قضیه مجبورشده است که به این خواست ها تن بدهند و به طورمستقیم دربدل اجرای کارشان به طالبان مبالغ نقدی هنگفتی را بدهند.

تحویل دهی مبالغ نقدی هنگفت از سوی شرکت های خصوصی امنیتی ونیروهای خارجی به مخالفان دولت؛ بیانگر دو موضوع مهم است. اول؛ ضعف نیروهای امنیتی افغانسان ونیروهای خارجی وناتوانی آنها درتأمین امنیت محموله های نیروهای ناتو درداخل خاک افغانستان وآنهم درمسیرشاهراه مشهورکشور، که ناتوانی نیروهای امنیتی افغانستان ونیروهای خارجی درکشوربه خودی خود بیانگرتوانایی طالبان درمناطق مختلف کشورنیزمی باشند. دوم؛اگرگزینه اول مورد قبول واقع نشود و یا دلایل وجود داشته باشد که نیروهای امنیتی افغانستان وخارجی را ازاین حکم مبرا سازد و درحقیقت قضیه برعکس این ادعا باشد که طالبان ضعیف تر از نیروهای خارجی ونیروهای امنیتی حکومتی است ، آن وقت نباید پولی برای آنها تحویل داده شود. پس تحویل دهی پول درشرایطی که نیروهای امنیتی کشور و نیروهای امنیتی خارجی درکشورتوانایی های لازم را برای دفع حملات مخالفان شان دارند وبه خوبی می توانند از عهده تأمین امنیت محموله های ناتو وآمریکا برآیند، خود باعث گمانه زنی های فراوانی مبنی برانیکه نیروهای خارجی درتأمین وتجهیزنیروهای طالبان نقش دارند مطرح می کنند وهم چنان این فرضیه را نیزمطرح می کنند که نیروهای امنیتی کشور به طورمستقیم دربعضی مناطق با طالبان ارتباط دارند، چون آنطوریکه درگذارش آمده است مقداری ازاین مبالغ نقدی به نیروهای امنیتی افغانستان ووالی ها و ولسوال ها داده می شود. این نکته درعین حالی که بیانگربعضی پیوندهای مخفی میان شماری ازمقامات دولتی با طالبان است، بیانگرنبود یک نظارت جدی وپراکندگی محورهای کنترول وانظباط دردرون نهادهای امنیتی کشورنیزمی باشند.

درهمه ای این احوال، باجدهی به هرگروهی اعم ازطالبان ونیروهای دولتی ازسوی هرشرکت وگروه به منظورتأمین امنیت شاهراه های که دولت ونیروهای خارجی به دلیل حضورگسترده ای شان درمسیراین شاهراه بایست امنیت آنرا تأمین کنند؛ فرصت های بی شماری را دراختیارمخالفان دولت ازیک طرف واستفاده جویان که درمقام های دولتی گماشته شده است ازطرف دیگربه وجود می آورد که هردو طرف به خواست های شان می رسند. هم طالبان به اثراین باجگیری ها می توانند قسمت هنگفت از منابع مالی شانرا ازاین مجراها تأمین کنند وهم افراد فاسد در نهادهای حکومتی می توانند از وضعیت موجود مبالغ زیادی را به دست بیاورند، که درهمه ای این احوال وشرایط ماموریت نیروهای بین المللی درافغانستان تحت تأثیرقرارمی گیرند. آرمانها واهداف نیروهای خارجی درافغانستان به دلیل سهل انگاری ها وموانع که ازسوی خود آنها وشرکت های خصوصی امنیتی خلق می شوند، تحت تأثیرشدید خواست های طالبان قرارمی گیرند ومأموریت این نیروها درکشوربه دلیل قوت طالبان یا نا به شکست منجرمی شود یا هم به درازا می کشد که باید هزینه های هنگفتی را نیز درراستای تأمین آن بپردازند.