افغانستان با ظرفيت ترين ظرف توزيع مواد مخدر

وآسيب پذيرترين كشوردربرابراعتياد

"درحاشيه تحقيق هيئت بين المللي به رهبري سازمان ملل متحد درزمينه اعتياد اطفال افغانستان"

یک هیات بین المللی به رهبری ادارهء جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد به تازه گی تحقیقات تازه یی را در زمینهء اعتیاد در میان اطفال افغانستان دربرخی ولایات افغانستان انجام داده است.

به اساس این تحقیقات تعدادی زیاد کودکان افغانستان از نوزادان گرفته تا اطفال مکتب به مواد مخدر معتاد شده اند.

سروی های اخیر نشان می دهد هیچ نوع برنامهء برای نجات کودکان از اعتیاد د رافغانستان روی دست نمی باشد .

این هیات در پایان سروی سه روزه خود در زمینهء اعتیاد در میان اطفال در افغانستان به روز چهار شنبه به خبرنگاران در کابل گفت، افغانستان از جملهء کشور های است که اعتیاد در میان کودکان در آن بیشتر دیده می شود.

درپي اين گذارش سوال اساسي اين است كه عوامل اعتياد چيست وچه راهكارهاي براي جلوگيري از اعتياد وجود دارد و دولت افغانستان درراستاي جلوگيري از اعتياد اقداماتي كافي ومناسب را در دست دارند؟ اگرندارند چه راهكارهاي با توجه به وضعيت افراد، خانواده واجتماع روي دست گيرند تا نتيجه مثبت ازآن گرفته شود؟

اعتیاد را به عادت كردن، خو گرفتن، و خود را وقف عادتی نكوهیده كردن معنا كرده اند

در سال ۱۹۵۰ سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدر ارائه كرد: «اعتیاد به مواد مخدّر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی كه به علت استعمال مداوم یك دارو اعم از طبیعی یا تركیبی ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور است»

نظریه پردازان مسئله اعتیاد، روانشناسان وکریمنولوگ ها علل اعتیاد را درسه سطح فردی، خانوادگی واجتماعی بررسی کرده اند. علل فردی اعتیاد؛ مشکلات روانی، شخصیت نا به هنجار، فراراززندگی تکراری وضعف اراده می باشند. علل خانوادگی اعتیاد؛ آزادی بی حد وقیودات بی حد، رفاه بیش ازحد اقتصادی وفقربیش ازحداقتصادی، کمبود محبت درخانواده وتبعیض بین فرزندان درخانواده ونابسامانی ها درخانواده. هم چنان بیکاری، نابرابریهای اقتصادی واجتماعی، دردسترس بودن مواد مخدر، زندگی نامناسب درمحله زیست وجغرافیایی  کشور،ضعف قوانین درخصوص اعتیاد وضعف دراجرای قوانین ازسوی حکومت وضعف دینداری درجامعه عنوان شده است.

دریک نگاه کلی تر با توجه به سه علت گرایش شهروندان افغانستان به خصوص کودکان به اعتياد، نقش دوعامل آخری یعنی عوامل خانوادگی واجتماعی نقش بیشتری نسبت به عامل فردی درگرایش افراد به اعتیاددارند.

اعتیاد دریک جامعه عوارض وپیامد های منفی گوناگونی رادرعرصه های مختلف اقتصادی، جسمی، روانی واجتماعی برجا می گذارد. درگستره اقتصادی پیامد های ناشی از اعتیاد؛ لطمه به اقتصاد فرد، خانواده وجامعه، ضعف مالی به اثرخرید مواد مخدر وبیکاری مي باشد. درزمینه جسمی؛ ناراحتی های عصبی، اضطراب، ناراحتی عضلانی، ریزش مکررآب ازبینی وچشم وبی اشتهایی از پيامد هاي اعتياد مي باشد. درعرصه اجتماعی؛ بی نظمی ومختل کردن نظم عمومی، ضعف بیناد خانواده واجتماع، زیرپا گذاشتن مقررات جامعه، افزایش انحرافات ازقبیل دزدی وفحشا وراهگیری. هم چنان درعصه روانی، ضعف شخصیت، ضعف عاطفه، عصبی بودن فرد، بی تفاوتی روانی، تزلزل شخصیتی،ضعف اراده واعتماد به نفس وبی تفاوتی نسبت به مسوولیت های فردی وخانوادگی از پیامد های ناشی از اعتیاد می باشند که معتادان به صورت نسبی از این عوارض درامان نمی مانند.

بناءً باتوجه به اینکه علل گرایش به اعتیاد درافغانستان بیشترازشماری ازکشورهای جهان به خصوص ازنقطه نظرخانوادگی واجتماعی فراهم می باشد وپیامدهای ناشی ازاعتیاد برعلاوه اززیان های فردی وخانوادگی بحران های بزرگ اجتماعی واقتصادی را درکشورخلق می کند. نیازاست که درراستای زدودن این مشکلات دولت افغانستان راه حل های پیشگیرانه وبرنامه های متناسب ومفیدی را برای تداوی معتادین به خصوص جوانان ودانش اموزان روی دست گیرند. اما متاسفانه آنگونه که درگذارش آمده است نسبت به این مسایل ومشکلات درکشورازسوی دولت تاهنوزتوجه جدی صورت نگرفته است. درحالیکه عمق این مشکل وگستردگی وفراگیری آن ایجاب می کند که دولت طی این چند سال اقدامات عملی را روی دست می گرفت و برنامه هاي مفيد وموثر را براي جلوگيري از اعتياد دركشوراجرامي كرد.

پیشگیری از اعتیاد به عنوان یک استراتژی کلان وعمومی ازسوی دولت مناسب ترین راهکاربرای جلوگیری ازوسیع ترشدن اعتیاد درکشورمی باشد وکارآیی خوبی را نیزنسبت به معالجه بعد از اعتیاد نیزدارد. برای این کار نیازاست که زنجیره اعتیاد که ازسوی اندیشمندان روانشناسی نام گذاری وشناسایی شده را ازهمدیگرگسست ويك از عوامل را به عنوان اقلي ترين كار از ميان برداشت ونابود كرد.

سه موضوع انسان که روحیه وزمینه های اعتیاد پذیری دران زیاد است، محیط اعتیادساز، وعوامل اعتیاد ازمهمترین موضوعات درپیشگیری ازاعتیاد می باشدکه با ایجاد گسست وشکاف میان این سه موضوع وبرداشتن آنها به طورکلی می توان نسبت به کاهش اعتیاد درکشورامیدواربود و اين سه موضوع بنام زنجيره اي اعتياد دريك جامعه وبه خصوص درفرد  ياد مي شود.

بدین منظوردولت افغانستان باید سعی نمایند که درخصوص انسان های اعتیاد پذیرمراکزدرمانی وتربیتی رایگان را درسراسرکشورفراهم سازند وفرصت ها وزمینه های رجوع به اعتیاد را به فرصت های شغلی وزمینه های تفریحی وهنری و ورزشی تبدیل نمایند. سرگرمی های مفید و اموزنده را برای این گروه از افراد در اجتماع فراهم نماید.

هم چنان دولت مکلف است که درمحیط اعتیاد ساز به دوظرف توزیع وتقاضا مواد مخدرتوجه نماید. به خصوص ظرف توزیع درکشورما که به حدی با ظرفیت است که افغانستان تنها از این تولیدات خود درجهان مقام اول را دارد.مثل چرس وتریاک به عنوان مواد خام برای ساخت سایرانواع مخدرات.

تولید انبوه ظرف توزیع درافغانسان را وسیع ترین ظرف درجهان ساخته است وبه دلیل وسعت سراسری این ظرف، دسترسی شهروندان به مواد مخدرسهل وآسان وهمگانی است که درحین ضعف دراجرای قوانین شهروندان وحتی شاگردان مکاتب به راحتی می توانند مواد مخدرازهرنوعی که بخواهند را به قیمت ارزان  درهمه جاها بدست بیاورند. طبیعی است وقتی ظرف توزیع ودردسترس بودن به مواد مخدر دریک کشورسهل باشند افراد بیشتری به مواد  مخدررو می آورند ودرنتیجه افراد زیادی معتاد می شود.

برای ازبین بردن علل اعتیاد وپیشگیری از اعتیاد لازم است که دولت با سازوکارهای نهادی ورسمی مانند وزارت مبارزه با مواد مخدر، وپولیس ویژه مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله اقدامات جدی وعاری ازفساد وترحم را مطابق به قانون وتعهد دولت به جامعه جهانی به پیش ببرند وبازارهای عرضه مواد مخدر را ازکشوربرچیند. وتنها با برداشتن زمینه های توزیع وکشت مواد مخدربه عنوان عمده ترین دلیل برای معتادشدن افراد، اقدامات پیشگیرانه دولت دراین راستا به نتیجه ای مثبت خواهد انجامید.

هم چنان درقسمت عوامل اعتیاد به دوعامل عمده خانوادگی واجتماعی باید راهکارهای عقلانی وقابل تطبیق را با درنظرداشت علل های گرایش به اعتیاد، دربازاراعتیاد عرضه نمایند تا بتوانند علل های گرایش را کاهش وخنثی نمایند.دادن استقلال رأی ودخالت درتصمیم گیری به فرزندان، ایجاد بازارکاربرای جوانان، ایجاد شغل برای همه ای قشرهای جامعه یویژه معتادان، تبلیغ ونشرضررهای ناشی ازاعتیاد ازسوی رسانه های همگانی، پشتیبانی مادی ومعنوی اطفال ونوجوانان درعرصه های تحصیلی وزندگی ازسوی خانواده وهم چنان ارتقای آموزش وآگاهی، کنترول مرزهای کشوربه منظورگرفتارکردن قاچاقچیان بیرون مرزی، توسعه امکانات رفاهی، مبارزه جدی با قاچاقچیان وزارعان موادمخدر، اجرای قوانین کشور، تقویت قوانین وتشدید قوانین مبارزه با مواد مخدروفراهم کردن درمانگاه های عمومی برای مردم از جمله اقدامات است که می تواند درزمینه پیشگیری از اعتیاد مفید واقع شود.

تنها توجه به عوامل سه گانه اعتياد وانجام اقدامات پيشگيرانه ازسوي دولت افغانستان مي تواند ازروند رو به رشد اعتياد دركشورجلوگيري نمايند و اطفال كه دردام اعتياد دركشور گرفتارهستند را نجات بدهند.